Καθαρά Δευτέρα....Ήθη και Έθιμα.

  

Καθαρά Δευτέρα

Λαγάνα, Κούλουμα, Χαρταετοί

Η Καθαρά Δευτέρα είναι το τέλος των αποκριών και η πρώτη μέρα της Σαρακοστής. Η λέξη Καθαρά, σύμφωνα με το εκκλησιαστικό λεξικό σημαίνει, το ξεκίνημα της κάθαρσης των Χριστιανών, που ξεκινάει με την νηστεία. Η Καθαρά Δευτέρα είναι η αφετηρία της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής. Όμως αναπόσπαστο κομμάτι των αποκριών αποτελούν τα κούλουμα και ο χαρταετός, που είναι η τελευταία εκδήλωση των αποκριών.

Τα κούλουμα εννοούμε, την μαζική έξοδο του κόσμου και τον εορτασμό της Καθαράς Δευτέρας στη φύση, είναι και κατά μία έννοια η υποδοχή της άνοιξης. Σύμφωνα με τον λαογράφο Νικόλαο Πολίτη η προέλευση της λέξης είναι λατινική, από το cumulus που εκτός από την σημασία του σωρού, σημαίνει και αφθονία.

Καθαρά Δευτέρα, όπως το δηλώνεις και η λέξη, «καθαρίζουμε» το σπίτι. Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδος, πετούν ότι μη νηστίσιμο έχει απομείνει από τρόφιμα και το γεμίζουν με λαγάνες, χαλβά, ελιές και διάφορες άλλες νηστίσιμες λιχουδιές. Στην Ήπειρο, οι νοικοκυρές καθαρίζουν όλα τα χάλκινα σκεύη από τα γλέντια των αποκριών, με ζεστό σταχτόνερο και στην συνέχεια βάφουν άσπρα στα πεζοδρόμια. Επίσης η Καθαρά Δευτέρα είναι γνωστή για το πέταγμα του χαρταετού, που παλιότερα έφτιαχνε το κάθε σπίτι το δικό του. Όμως τι πραγματικά σημαίνει το πέταγμα του χαρταετού; Το πέταγμα του χαρταετού σημαίνει «πέταγαν» κάθε έγνοια του χειμώνα, με τον ερχομό της άνοιξης. 

Η παραδοσιακή κουζίνα της Καθαράς Δευτέρας, περιλαμβάνει άζυμο ψωμί (γνωστή και ως λαγάνα), την παραδοσιακή φασολάδα, με τον ταραμά και τις ελιές. Το μενού όμως διαφέρει από τόπο σε τόπο και από στομάχι σε στομάχι… Οι τρεις πρώτες μέρες επέβαλαν αυστηροί νηστεία, όχι μόνο δεν έτρωγαν λάδι, αλλά μόνο νερό έπιναν. Το βράδυ λίγες σταφίδες για να ξεγελάσουν την πείνα τους (και να πάρουν ενέργεια για την επόμενη μέρα).

Στην Ηλεία, για παράδειγμα, φτιάχνουν αλμυροκούλουρα. Οι κοπέλες αν με το μακαρόνι της Τυρινής (βλέπε σχετικό άρθρο του 11traveller «Kυριακή τηςΤυρινής») δεν έβλεπαν στον ύπνο τους ποιον θα πάρουν για άνδρα, την Καθαρά Δευτέρα έτρωγαν τα αλμυροοκούλουρα και δεν έπιναν νερό, ώστε να δουν ποιος θα τους προσφέρει νερό. Έλεγαν χαρακτηριστικά: « τρώνε την αλμυροκούλουρα για να δούνε ποιον θα πάρουνε".

11traveller.blogspot.com Production